๐Ÿ™Žเคฌเคš्เคšों เคฎें เคนाเคˆ เคฌ्เคฒเคก เคช्เคฐेเคถเคฐ: เค•ाเคฐเคฃ, เคฒเค•्เคทเคฃ เค”เคฐ เคฌเคšाเคต เค•े เค†เคธाเคจ เค‰เคชाเคฏ ... Hypertension in Children: Symptoms, Causes and Treatment in Hindi

เคฌเคš्เคšों เคฎें เคนाเคˆ เคฌ्เคฒเคก เคช्เคฐेเคถเคฐ (Hypertension in Children): เคฌเคข़เคคा เค–เคคเคฐा เค”เคฐ เคธเคฎाเคงाเคจ..


เคฌเคš्เคšों เคฎें เคนाเคˆ เคฌ्เคฒเคก เคช्เคฐेเคถเคฐ: เคเค• เคจเคฏा เคธंเค•เคŸ


เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•เคฐ्เคจाเคŸเค• เคฎें เคนुเคˆ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคฌाเคฒ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ (RBSK) เคธ्เค•्เคฐीเคจिंเค— เคจे เคšौंเค•ाเคจे เคตाเคฒा เคคเคฅ्เคฏ เคธाเคฎเคจे เคฒाเคฏा—เคฒเค—เคญเค— 7.2 เคฒाเค– เคฌเคš्เคšों (6 เคนเคซ्เคคे เคธे 18 เคธाเคฒ เคคเค•) เคฎें เคนाเคˆ เคฌ्เคฒเคก เคช्เคฐेเคถเคฐ (Hypertension) เคชाเคฏा เค—เคฏा।

๐Ÿ‘‰ เคฏเคน เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เคฌเคคाเคคी เคนै เค•ि เคนाเค‡เคชเคฐเคŸेंเคถเคจ เค…เคฌ เค•ेเคตเคฒ เคฌเคก़ों เค•ी เคฌीเคฎाเคฐी เคจเคนीं เคฐเคนा, เคฌเคฒ्เค•ि เค›ोเคŸे เคฌเคš्เคšों เค”เคฐ เค•िเคถोเคฐों เค•ो เคญी เคคेเคœी เคธे เค…เคชเคจी เค—िเคฐเคซ्เคค เคฎें เคฒे เคฐเคนा เคนै।



---


เคฌเคš्เคšों เคฎें เคฌ्เคฒเคก เคช्เคฐेเคถเคฐ เคฌเคข़เคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ


1. เคœंเค• เคซूเคก เค”เคฐ เค…เคธंเคคुเคฒिเคค เคกाเค‡เคŸ – เคชिเคœ़्เคœ़ा, เคฌเคฐ्เค—เคฐ, เคšिเคช्เคธ, เคฎीเค े เคชेเคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ



2. เคถाเคฐीเคฐिเค• เค—เคคिเคตिเคงि เค•ी เค•เคฎी – เค–ेเคฒเค•ूเคฆ เค”เคฐ เค†เค‰เคŸเคกोเคฐ เคเค•्เคŸिเคตिเคŸी เค•เคฎ เคนोเคจा



3. เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคธ्เค•्เคฐीเคจ เคŸाเค‡เคฎ – เคŸीเคตी, เคฎोเคฌाเค‡เคฒ เค”เคฐ เคตीเคกिเคฏो เค—ेเคฎ



4. เคคเคจाเคต เค”เคฐ เคจींเคฆ เค•ी เค•เคฎी – เคชเคข़ाเคˆ เค•ा เคฆเคฌाเคต, เคชเคฐीเค•्เคทा เคธ्เคŸ्เคฐेเคธ



5. เคชเคฐिเคตाเคฐिเค• เค‡เคคिเคนाเคธ – เคฏเคฆि เคฎाเคคा-เคชिเคคा เค•ो เคนाเคˆ BP เคนै, เคคो เคฌเคš्เคšों เคฎें เคธंเคญाเคตเคจा เค…เคงिเค•





---


เคฌเคš्เคšों เคฎें เคนाเคˆ เคฌ्เคฒเคก เคช्เคฐेเคถเคฐ เค•े เคฒเค•्เคทเคฃ


เค…เค•्เคธเคฐ เค‡เคธे "Silent Killer" เค•เคนा เคœाเคคा เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคถुเคฐुเค†เคคी เคธ्เคŸेเคœ เคฎें เคฒเค•्เคทเคฃ เคธ्เคชเคท्เคŸ เคจเคนीं เคฆिเค–เคคे। เคฒेเค•िเคจ เค•ुเค› เคธंเค•ेเคค เคนो เคธเค•เคคे เคนैं:


เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคธिเคฐเคฆเคฐ्เคฆ เคนोเคจा


เคฅเค•ाเคจ เค”เคฐ เค•เคฎเคœोเคฐी


เคšเค•्เค•เคฐ เค†เคจा


เคธांเคธ เคฒेเคจे เคฎें เคคเค•เคฒीเคซ


เคจाเค• เคธे เค–ूเคจ เค†เคจा (severe cases เคฎें)




---


เคฌเคš्เคšों เค•ा เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคฌ्เคฒเคก เคช्เคฐेเคถเคฐ เค•िเคคเคจा เคนोเคจा เคšाเคนिเค?


1–5 เคธाเคฒ เค•ी เค‰เคฎ्เคฐ: 95/60 mmHg เค•े เค†เคธเคชाเคธ


6–13 เคธाเคฒ เค•ी เค‰เคฎ्เคฐ: 105/70 mmHg


14–18 เคธाเคฒ เค•ी เค‰เคฎ्เคฐ: 120/80 mmHg (เคฌเคก़ों เคœैเคธा)



(เคง्เคฏाเคจ เคฆें: เคฏเคน เค”เคธเคค เคนै, เคธเคนी เคฎूเคฒ्เคฏ เค‰เคฎ्เคฐ, เคตเคœเคจ เค”เคฐ เคŠँเคšाเคˆ เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै।)



---


เคฌเคšाเคต เค”เคฐ เค‰เคชเคšाเคฐ


✔️ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคญोเคœเคจ: เคชैเค•ेเคŸ เคซूเคก เค•เคฎ เค•เคฐें, เคซเคฒ-เคธเคฌ्เคœ़िเคฏाँ เคœ़्เคฏाเคฆा เคฆें

✔️ เคจिเคฏเคฎिเคค เคต्เคฏाเคฏाเคฎ เค”เคฐ เค–ेเคฒ: เคฐोเคœ़ เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ 60 เคฎिเคจเคŸ เคธเค•्เคฐिเคฏ เค–ेเคฒ

✔️ เคธ्เค•्เคฐीเคจ เคŸाเค‡เคฎ เค•เคฎ เค•เคฐें: เคฎोเคฌाเค‡เคฒ เค”เคฐ เคŸीเคตी เค•ा เคธเคฎเคฏ เคธीเคฎिเคค เค•เคฐें

✔️ เคจिเคฏเคฎिเคค เคœाँเคš: เคฌเคš्เคšों เค•ा เคตเคœ़เคจ, BMI เค”เคฐ BP เคธเคฎเคฏ-เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เคœांเคšें

✔️ เคฏोเค— เค”เคฐ เคง्เคฏाเคจ: เคฎाเคจเคธिเค• เคถांเคคि เค”เคฐ เคคเคจाเคต เค•เคฎ เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆเค—ाเคฐ



---


FAQs (เค…เค•्เคธเคฐ เคชूเค›े เคœाเคจे เคตाเคฒे เคธเคตाเคฒ)


Q1. เค•्เคฏा เคฌเคš्เคšों เคฎें เคนाเคˆ เคฌ्เคฒเคก เคช्เคฐेเคถเคฐ เค–เคคเคฐเคจाเค• เคนै?

๐Ÿ‘‰ เคนाँ, เคฏเคน เคฆिเคฒ, เคฆिเคฎाเค— เค”เคฐ เค•िเคกเคจी เค•ो เคจुเค•เคธाเคจ เคชเคนुंเคšा เคธเค•เคคा เคนै।


Q2. เคฌเคš्เคšों เค•ा เคฌ्เคฒเคก เคช्เคฐेเคถเคฐ เค•เคฌ เคšेเค• เค•เคฐाเคจा เคšाเคนिเค?

๐Ÿ‘‰ เค…เค—เคฐ เคฌเคš्เคšा เคฎोเคŸाเคชे เคธे เค—्เคฐเคธ्เคค เคนै, เคฅเค•ाเคจ เคฏा เคธिเคฐเคฆเคฐ्เคฆ เค•ी เคถिเค•ाเคฏเคค เค•เคฐเคคा เคนै, เคคो เคจिเคฏเคฎिเคค BP เคœांเคš เคœเคฐूเคฐी เคนै।


Q3. เค•्เคฏा เคฌเคš्เคšों เคฎें เคนाเคˆ BP เค•ा เค‡เคฒाเคœ เคธंเคญเคต เคนै?

๐Ÿ‘‰ เคœी เคนाँ। เคธเคนी เคกाเค‡เคŸ, เคต्เคฏाเคฏाเคฎ เค”เคฐ เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเคจुเคธाเคฐ เคฆเคตा เคธे เค‡เคธे เคจिเคฏंเคค्เคฐिเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै।



--

เคฌเคš्เคšों เคฎें เคฌเคข़เคคा เคนाเคˆ เคฌ्เคฒเคก เคช्เคฐेเคถเคฐ เคเค• เค›ुเคชी เคนुเคˆ เคฎเคนाเคฎाเคฐी เคนै। เคฏเคฆि เค…เคญी เคธे เค•เคฆเคฎ เคจเคนीं เค‰เค ाเค เค—เค เคคो เค†เคจे เคตाเคฒे เคธเคฎเคฏ เคฎें เคฏुเคตाเคตเคธ्เคฅा เคฎें เคนी เคฆिเคฒ เค”เคฐ เค•िเคกเคจी เคธे เคœुเคก़ी เคฌीเคฎाเคฐिเคฏाँ เคฌเคข़ेंเค—ी।

๐Ÿ‘‰ เคธเคฎाเคงाเคจ เคนै—เคนेเคฒ्เคฆी เคฒाเค‡เคซเคธ्เคŸाเค‡เคฒ, เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เคœांเคš เค”เคฐ เคœाเค—เคฐूเค•เคคा।


#ChildHealth

#HighBloodPressure

#KidsWellness

#HealthyLifestyle

#Healthynamaa

เคŸिเคช्เคชเคฃिเคฏाँ

เคเค• เคŸिเคช्เคชเคฃी เคญेเคœें

เค‡เคธ เคฌ्เคฒॉเค— เคธे เคฒोเค•เคช्เคฐिเคฏ เคชोเคธ्เคŸ

Healthynamaa เค•्เคฏों?

 Healthynamaa เคฎें เค†เคชเค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै ๐ŸŒฟ เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ เคฆोเคธ्เคคों, เค†เคœ เคธे เคฎैं เคเค• เคจเค เคธเคซ़เคฐ เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เค•เคฐ เคฐเคนा เคนूँ – Healthynamaa। เค‡เคธ เคฌ्เคฒॉเค— เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคนै เค†เคฎ เคฒोเค—ों เคคเค• เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ, เคซिเคŸเคจेเคธ เค”เคฐ เคœीเคตเคจเคถैเคฒी เคธे เคœुเคก़ी เคธเคนी เค”เคฐ เค‰เคชเคฏोเค—ी เคœाเคจเค•ाเคฐी เคชเคนुँเคšाเคจा। เค•्เคฏों เคถुเคฐू เค•िเคฏा Healthynamaa? เค†เคœ เค•ी เคญाเค—เคฆौเคก़ เคญเคฐी เคœ़िंเคฆเค—ी เคฎें เคนเคฎ เค…เค•्เคธเคฐ เค…เคชเคจी เคธेเคนเคค เค•ो เคจเคœ़เคฐเค…ंเคฆाเคœ़ เค•เคฐ เคฆेเคคे เคนैं। – เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เค–ाเคจा เคจเคนीं เค–ा เคชाเคคे, – เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคจींเคฆ เคจเคนीं เคฒेเคคे, – เคคเคจाเคต เค”เคฐ เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เคธे เค˜िเคฐ เคœाเคคे เคนैं। เคฏเคนी เคธोเคšเค•เคฐ เคฎैंเคจे เคคเคฏ เค•िเคฏा เค•ि เค•्เคฏों เคจ เคเค• เคเคธा เคช्เคฒेเคŸเคซ़ॉเคฐ्เคฎ เคฌเคจाเคฏा เคœाเค, เคœเคนाँ เค†เคธाเคจ เคญाเคทा เคฎें เคนेเคฒ्เคฅ เคŸिเคช्เคธ, เคกाเค‡เคŸ เค—ाเค‡เคก, เคฏोเค—ाเคธเคจ, เคซिเคŸเคจेเคธ เค”เคฐ เค˜เคฐेเคฒू เค‰เคชाเคฏ เคธाเคा เค•िเค เคœाเคँ। เคฏเคนाँ เค†เคชเค•ो เค•्เคฏा เคฎिเคฒेเค—ा? ๐Ÿ‘‰ เคนेเคฒ्เคฆी เคกाเค‡เคŸ เค”เคฐ เคจ्เคฏूเคŸ्เคฐिเคถเคจ เคธे เคœुเคก़ी เคœाเคจเค•ाเคฐी ๐Ÿ‘‰ เค†เคธाเคจ เคฏोเค— เค”เคฐ เคเค•्เคธเคฐเคธाเค‡เคœ ๐Ÿ‘‰ เคฎाเคจเคธिเค• เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ (Mental Health) เค•े เคŸिเคช्เคธ ๐Ÿ‘‰ เคฒाเค‡เคซเคธ्เคŸाเค‡เคฒ เคธे เคœुเคก़ी เค›ोเคŸी-เค›ोเคŸी เคนेเคฒ्เคฆी เค†เคฆเคคें ๐Ÿ‘‰ เค˜เคฐेเคฒू เคจुเคธ्เค–े เค”เคฐ เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เค‰เคชเคšाเคฐ เค•िเคธเค•े เคฒिเค เคนै เคฏเคน เคฌ्เคฒॉเค—? – เคธ्เคŸूเคกेंเคŸ्เคธ เคœो เค…เคชเคจी เคเคจเคฐ्เคœी เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจा เคšाเคนเคคे เคนैं – เคตเคฐ्เค•िंเค— เคช्เคฐोเคซेเคถเคจเคฒ्เคธ เคœिเคจ्เคนें เคนेเคฒ्เคฆी เคฒाเค‡เคซ เคšाเคนिเค – เคฎเคนिเคฒाเคँ เคœो เค˜เคฐ-เค‘เคซिเคธ เค•े เคฌीเคš เคฌैเคฒेंเคธ เคšाเคนเคคी เคนैं – เคฌुเคœुเคฐ्เค— เคœिเคจ्เคนें เคธेเคนเคค เค•ा เค–ाเคธ เค–्เคฏाเคฒ เคฐเค–เคจा เคนै ...
เค”เคฐ เคชเคข़ें

๐ŸŒ€ ๐Ÿค”เคธ्เคŸ्เคฐेเคธ (เคคเคจाเคต) เค”เคฐ เคธ्เคŸ्เคฐेเคธ เคฎैเคจेเคœเคฎेंเคŸ..l

 เคธ्เคŸ्เคฐेเคธ (เคคเคจाเคต) เค•्เคฏा เคนोเคคा เคนै? ๐Ÿ‘‰ เคธ्เคŸ्เคฐेเคธ เคเค• เคถाเคฐीเคฐिเค• เค”เคฐ เคฎाเคจเคธिเค• เคช्เคฐเคคिเค•्เคฐिเคฏा เคนै เคœो เคคเคฌ เคนोเคคी เคนै เคœเคฌ เคนเคฎ เค•िเคธी เคšुเคจौเคคी, เคฆเคฌाเคต เคฏा เคšिंเคคा เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐเคคे เคนैं। เคนเคฒ्เค•ा เคธ्เคŸ्เคฐेเคธ เคนเคฎें เคฒเค•्เคท्เคฏ เคนाเคธिเคฒ เค•เคฐเคจे เค•ी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคฆेเคคा เคนै (Positive Stress) เคฒेเค•िเคจ เคœเคฌ เคฏเคน เคฒเค—ाเคคाเคฐ เค”เคฐ เคœ़्เคฏाเคฆा เคนो เคœाเค เคคो เคฏเคน เคถเคฐीเคฐ เค”เคฐ เคฎเคจ เค•ो เคฅเค•ा เคฆेเคคा เคนै (Negative Stress) --- เคธ्เคŸ्เคฐेเคธ เค•्เคฏों เคนोเคคा เคนै? 1. เค•ाเคฎ เค•ा เคฆเคฌाเคต / เคชเคข़ाเคˆ เค•ा เคช्เคฐेเคถเคฐ 2. เค†เคฐ्เคฅिเค• เคฏा เคชाเคฐिเคตाเคฐिเค• เคธเคฎเคธ्เคฏाเคँ 3. เค…เคธुเคฐเค•्เคทा เค•ी เคญाเคตเคจा 4. เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคธंเคฌंเคงी เคšिंเคคा 5. เคธเคฎเคฏ เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เค•ी เค•เคฎी 6. เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคธोเคš เคฏा เคœ्เคฏाเคฆा เคคुเคฒเคจा เค•เคฐเคจा --- เคธ्เคŸ्เคฐेเคธ เคฎैเคจेเคœเคฎेंเคŸ เค•ैเคธे เค•เคฐें? 1. เคถเคฐीเคฐ เค•े เคฒिเค เคจिเคฏเคฎिเคค เคต्เคฏाเคฏाเคฎ – เคตॉเค•, เคฏोเค—, เคช्เคฐाเคฃाเคฏाเคฎ เคธंเคคुเคฒिเคค เคญोเคœเคจ – เคนเคฒ्เค•ा เค”เคฐ เคชौเคท्เคŸिเค• เค†เคนाเคฐ เค…เคš्เค›ी เคจींเคฆ – 7–8 เค˜ंเคŸे เค•ैเคซीเคจ, เคถเคฐाเคฌ, เคงूเคฎ्เคฐเคชाเคจ เคธे เคฌเคšें 2. เคฎเคจ เค•े เคฒिเค เคง्เคฏाเคจ (Meditation) เค”เคฐ เคธाँเคธ เค•ी เคเค•्เคธเคฐเคธाเค‡เคœ เคชॉเคœिเคŸिเคต เคธोเคš เค”เคฐ เค•ृเคคเคœ्เคžเคคा (Gratitude) เค•ी เค†เคฆเคค เคนॉเคฌी เค…เคชเคจाเคँ – เคธंเค—ीเคค เคธुเคจเคจा, เค•िเคคाเคฌ เคชเคข़เคจा, เคชौเคงों เค•ी เคฆेเค–เคญाเคฒ เคนँเคธी-เคฎเคœ़ाเค• เค”เคฐ เคธाเคฎाเคœिเค• เคœुเคก़ाเคต 3. เคฒाเค‡เคซเคธ्เคŸाเค‡เคฒ เคนैเค•्เคธ เคธเคฎเคฏ เค•ा เคธเคนी เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ (To-do list เคฌเคจाเคจा) เค•ाเคฎ เค•ो เค›ोเคŸे เคนिเคธ्เคธों เคฎें เคฌाँเคŸเคจा เคœเคฐूเคฐเคค เคนो เคคो "เคจा" เค•เคนเคจा เคธीเค–ें เคกिเคœिเคŸเคฒ เคกिเคŸॉเค•्เคธ ...
เค”เคฐ เคชเคข़ें

๐ŸŒŸ เค•्เคฏों เคจเคนीं เคชीเคจा เคšाเคนिเค เค•ोเคฒ्เคกเคก्เคฐिंเค•?

  ๐ŸŒŸ เค•्เคฏों เคจเคนीं เคชीเคจा เคšाเคนिเค เค•ोเคฒ्เคกเคก्เคฐिंเค•? เค†เคœเค•เคฒ เคฌเคš्เคšों เคธे เคฒेเค•เคฐ เคฌเคก़ों เคคเค•, เคนเคฐ เค•िเคธी เค•ी เคฅเค•ाเคจ เคฎिเคŸाเคจे เคฏा เคชाเคฐ्เคŸी เคธेเคฒिเคฌ्เคฐेเคถเคจ เคฎें เคธเคฌเคธे เค†เคธाเคจ เคšॉเค‡เคธ เค•ोเคฒ्เคกเคก्เคฐिंเค• เคนोเคคी เคนै। เคฎเค—เคฐ เค•्เคฏा เค†เคช เคœाเคจเคคे เคนैं เค•ि เคฏเคน เคšเคฎเคšเคฎाเคคी เคฌोเคคเคฒ เค”เคฐ เคฌुเคฒเคฌुเคฒों เคธे เคญเคฐा เค—्เคฒाเคธ เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคนเคฎाเคฐी เคธेเคนเคค เค•ो เค•िเคคเคจा เคจुเค•เคธाเคจ เคชเคนुँเคšा เคฐเคนा เคนै? เค†เค‡เค เคœाเคจเคคे เคนैं— เคถोเคง เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เคจเคตंเคฌเคฐ 2025: เค•ोเคฒ्เคกเคก्เคฐिंเค• เคธे เคœुเคก़ी เคฎुเค–्เคฏ เคฌाเคคें เคช्เคฐเคฎुเค– เค…เคง्เคฏเคฏเคจ: Monash University เค”เคฐ เคธाเคฅी เคธंเคธ्เคฅाเคँ เค•्เคฏा เคฎिเคฒा? เคเค• เค‘เคธ्เคŸ्เคฐेเคฒिเคฏाเคˆ เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เคฎें เคชाเคฏा เค—เคฏा เค•ि เคเค• เคชाเค‰เคš เค†เคฐ्เคŸिเคซिเคถिเคฏเคฒ เคธ्เคตीเคŸเคจเคฐ เคตाเคฒी เคธॉเคซ्เคŸ เคก्เคฐिंเค• เคฐोเคœ़ เคชीเคจे เคธे เคŸाเค‡เคช-2 เคกाเคฏเคฌिเคŸीเคœ़ เค•ा เคœोเค–िเคฎ เคฒเค—เคญเค— 38% เคฌเคข़ เคœाเคคा เคนै।  เค‡เคธ เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เคฎें เคฏเคน เคญी เคฆेเค–ा เค—เคฏा เค•ि เคถुเค—เคฐ-เคตाเคฒे เคก्เคฐिंเค•्เคธ เคชीเคจे เคตाเคฒों เคฎें เคกाเคฏเคฌिเคŸीเคœ़ เค•ा เคฌเคข़เคคा เค–เคคเคฐा (~23%) เคฅा, เคฎเค—เคฐ เคช्เคฐเคถ्เคจ เคฏเคน เคนै เค•ि เค•्เคฏा เคธ्เคตीเคŸเคจเคฐ เคตाเคฒी เคก्เคฐिंเค•्เคธ เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เคตिเค•เคฒ्เคช เคนैं।  เค”เคฐ เคธเคฌเคธे เคšौंเค•ाเคจे เคตाเคฒी เคฌाเคค: เคตเคœเคจ (obesity) เค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฒेเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคญी, เค†เคฐ्เคŸिเคซिเคถिเคฏเคฒ เคธ्เคตीเคŸเคจเคฐ เคตाเคฒे เคชेเคฏ เค•े เคธाเคฅ เคกाเคฏเคฌिเคŸीเคœ़ เค•ा เคœो เคธंเคฌंเคง เคนै, เคตเคน เค•เคฎ เคจเคนीं เคนोเคคा। เคฏाเคจी เคฏเคน เคฎाเคจा เคœाเคจा เคšाเคนिเค เค•ि เคธिเคฐ्เคซ़ “เค•เคฎ เคถुเค—เคฐ” เคฏा “เคกाเค‡เคŸ เคธोเคกा” เค•เคน เค•เคฐ เค›ोเคก़ा เคจเคนीं เคœा เคธเค•เคคा।  เคตैเคถ्เคตिเค• เคช्เคฐเคญाเคต...
เค”เคฐ เคชเคข़ें